غار شاپور کجاست؟

استان فارس از جمله مهمترین مناطق گردشگری تاریخی و باستانی ایران است. در شهرستان کازرون، واقع در این استان، غاری به نام غار شاپور قرار گرفته است که یکی از مهمترین غارهای طبیعی و تاریخی کشور است و از دو جنبه ی تاریخی و طبیعی جایگاه ویژه ای دارد؛ این غار از غارهای بسیار پر اهمیت ایران است که به علت وجود پرتگاه، تاریکی و عمق زیاد تا کنون هیچ کس نتوانسته این غار را تا انتها طی کند، تمام زوایای آن را ببیند و غارهای درونی را کشف کند .

این غار باستانی در انتهای تنگه ای به نام تنگه ی چوگان در کازرون قرار گرفته و حدود 800 متر از سطح زمین فاصله دارد. در مورد غار حدس و گمان‌های فراوانی وجود دارد و به عقیده ی برخی، قبل از دوره ی ساسانی این ناحیه، محل انجام آیین‌های مذهبی بوده است و مراسمی در این محل انجام می‌پذیرفت یا قبل تر از آن محل سکونت دائمی یا سکونت گاه موقتی بوده است.

اما چرا به این غار، غار شاپور گفته می شود ؟ 

درون غار و تقریبا در نزدیکی دهانه و در 10 متری ورودی آن مجسمه ای از شاپور اول فرزند اردشیر بابکان ( بنیان گزار سلسله ساسانی ) وجود دارد، به همین علت این غار به نام شاپور نام گذاری شده است.این تندیس بر روی یک ستون چکیده ی عظیم که به طور طبیعی در غار قرار داشت با ظرافتی خاص تراشیده شده است به طوری که مشخصات چهره و نوع پوشش و حتی چین و چروک صورتش به خوبی نمایان است و شاهکار هنر پیکر تراشی ایران باستان را به نمایش گذاشته است این مجسمه حدود هفت متر ارتفاع و سه متر پهنا دارد و با گذشت  1700 سال هم چنان پا برجا مانده است اما بر اثر حمله اعراب به ایران و زلزله، آسیب هایی به مجسمه وارد شده و دو دست آن شکسته است اما سر مجسمه همچنان سالم باقی مانده است .

طبق گفته ی محققان، ساخت این مجسمه درون غار بی دلیل نبوده و به احتمال زیاد نشانی برای محو کردن اعتقادات گذشته مردم منطقه بوده زیرا از آنجایی که اردشیر و شاپور روش وحدت مذهبی را میان مردم در پیش گرفته بودند و برای محو  کردن اعتقادات گذشته افراد، تندیس یا بناهایی احداث می کردند، مثلا اردشیر بابکان به منظور این امر آتشکده ای بزرگ نزدیک غار نیاسر احداث کرد؛ شاپور اول نیز برای ادامه ی این سنت اقدام به ساخت مجسمه ای از جنس طبیعی درون این غار کرد. علاوه بر این مجسمه، در دیواره های ورودی، نقش برجسته هایی تراشیده شده بر روی سنگ به چشم می خورند که مربوط به دوره ساسانی می باشند، همچنین آثار مهمی چون کوزه‌های سفالی شکسته‌ای، با مشخصات سفالینه‌های ساسانی در این ناحیه کشف شده که می توانند دلیل محکمی برای ارتباط ساخته ها و نقوش موجود در غار به دوره ی ساسانی باشند. غار شاپور در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .

مرمت و بازسازی مجسمه و تغییرات ایجاد شده

در قرن پیش؛ بر اثر زلزله، مجسمه واژگون شده و آسیب زیادی به آن وارد می‌شود اما در سال 1336 توسط ارتش مجسمه به حالت اول برگردانده می‌شود و قسمت های شکسته شده بر روی سکویی در کنار مجسمه قرار می‌گیرد.اما این مرمت توسط افراد کار آزموده و طبق اصول باستان شناسی انجام نشده و در اصل هیچ گونه عملیات مرمت اصولی و استحکام بخشی برای حفظ این تندیس انجام نشد، در آن سال ارتش برای بازدید راحت گردشگران از این مجسمه، 230 پله از سنگهای کوه ایجاد کرد چون مسیر بالا رفتن از کوه، به علت شیب تند، صعب العبور بود؛ همچنین دو کتیبه سنگی در دهانه غار ایجاد کرد که یکی از کتیبه ها در مورد نحوه ی بازسازی مجسمه ی شاپور و دیگری، ترجمه ی کتیبه شاپور در نقش رجب است.

مشخصات غار شاپور 

غار، درون کوهی از میان کانی ها، به وجود آمده است. این کوه به شکل نیم دایره تنگه چوگان را در بر گرفته. قبل از رسیدن به غار، آثار قلعه ای نمایان است که گویا محل نگهبانی از شهر بوده. کمی جلوتر از آن، غار قرار گرفته و طول دهانه ی آن 30 متر و ارتفاع آن 15 متر می باشد، حدود 80 متر از این غار قابل دسترسی می باشد که سطحی نسبتا هموار دارد و دیوارهای آن به صورت صاف و هموار تراشیده شده است. گفته می شود، شاید قصد استفاده از این ناحیه به عنوان کتیبه را داشته اند، در آخر، مسیر، به یک پرتگاه و آب انباری که در داخل سنگ کنده شده می رسد.

عده ای بر این باورند آبی که از سقف غار چکیده در این آب انبار جمع می‌شده و نیاز ساکنان اولیه غار را تامین می‌کرده، در این قسمت انواع چکیده‌ها، سنگ آبشارها و گودالی بزرگ به عمق 30 متر به چشم می‌خورد.در نزدیکی این گودال محلی مسطح که ظاهرا ساخته ی دست انسان است وجود دارد که کارشناسان آن را محل ذبح قربانی در هنگام اجرای مراسمات خاص می‌دانند. در داخل غار، با پله تراس هایی برای مشاهده هر چه بهتر مجسمه ایجاد کرده اند که مجسمه در وسیع ترین تراس قرار گرفته است.این غار ارزش بالایی داردو  در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است .

در طرفین غار شاپور، دو غار دیگر به نام های غار مادر شاپور و غار مرمر وجود دارد که نسبت به غار اصلی، کوچکتر هستند.

دسترسی به غار چگونه است و غار شاپور کجاست؟

برای رفتن به این منطقه و بازدید از غار باید خود را به استان فارس برسانید و تا 30 کیلومتری کازرون و 4 کیلومتری تنگه چوگان، یا روستای تنگه چوگان، را با ماشین طی کنید. سپس برای بازدید، ادامه ی مسیر را با پیاده روی و کوهپیمایی چند ساعته سپری خواهید کرد.بهتر است قبل از طلوع آفتاب راهی این مسیر شوید.

نوشته شده توسط تبسم

اشتراک در شبکه های اجتماعی