گنبدهای تاریخی مراغه

گنبد سرخ مراغه در استان آذربایجان شرقی و در جنوب غربی شهر مراغه واقع شده است. این گنبد در سال 542 هجری قمری  با سبک معماری رازی به دست بنی بکر محمد بن بندان بن محسن معمار احداث شد و قدمت این بنا به دوران سلجوقیان باز می­گردد، در گنبد سرخ دو کتیبه نصب شده است که یکی در ضلع شمالی و یکی در ضلع غربی قرار دارد. در کتیبه ضلع شمالی نام سازنده آن حکاکی شده در روی کتیبه غربی داستان ساخت آن حک شده است.

معماری گنبد سرخ مراغه

بعد از اتمام دوره سبک رازی در معماری ایران سبک آذری آغاز شد و در این میان ساخت گنبد سرخ مراغه یکی از گنبد های مراغه آغاز شده بود به همین دلیل در معماری آن ردپای معماری رازی دیده می­شود. در بدنه این بنا از آجر و کاشی استفاده شده که نتیجه ترکیب دو سبک معماری رازی و آذری است. این مجموعه مکعب مربع شکل شامل سرداب، اتقی اصلی و تعدادی پله می­ باشد.

گفته شد که کتیبه­‌های اضلاع شمالی و غربی هر کدام معنی خاصی دارند، کتیبه­‌های اضلاع شرقی و جنوبی گنبد آیات قران روی آن­‌ها حک شده است و به عقیده کارشناسان میراث فرهنگی حفره­ های روی اضلاع گنبد نشان­ دهنده کاربرد آن در گذشته به عنوان رصدخانه می ­باشد.

این بنا در تاریخ 15 دی ماه 1310 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت، جالب است بدانید علامت شرکت سایپا از کتیبه‌­های فیروزه­ای سردر گنبد گرفته شده است. در محوطه گنبد سرخ یک ساعت خورشیدی وجود دارد که بسیار قدیمی و با ارزش می­ باشد اما اکنون فقط جنبه نمایشی دارد و کاربرد دیگری ندارد.

 شرایط جغرافیایی مراغه

بعد از تبریز شهر مراغه بزرگترین شهر استان آذربایجان شرقی می­ باشد. مراغه را شهر میان بغ هم می ­نامند و بیشتر خیابان­‌های شهر پر از درخت می ­باشد. مراغه جز مناطق کوهستانی کشور است و در زمستان ریزش­ های جوی فراوانی دارد. تابستان­‌های این شهر معتدل و دلچسب و زمستان­‌های آن سرد است. لازم به ذکر است که جهت بازدید از گنبد های مراغه نیازی به خرید بلیط نیست بازدید کاملا رایگان می­باشد.

گنبد کبود مراغه

طراحی و تزئینات این گنبد به دوران سلجوقیا و ایلخانان مغول باز می­گردد و یک گنبد در میان گنبد های مراغه است. درباره زمان ساخت این گنبد نظرات متفاوتی وجود دارد عده ه­ای معتقدند که قدمت بنا به دوران مغول­‌ها بر می­گردد اما عده ­ای بر این باورند که این گنبد متعلق به دوران هلاکوخان می­ باشد. برخی تاریخ احداث گنبد کبود را سال 593 هجر تخمین زده­اند و عده­ای دیگر بین سال­های 582 تا 656 هجری تخمین زده­ اند.

گنبد کبود بر خلاف گنبد سرخ که چهار وجهی بود دارای ده پهلو است. این گنبد مخروطی شکل شامل دو قسمت سرداب و اتاق اصلی است. در سردابه گنبد کتیبه ای نصب است که به همین دلیل بعضی معتقدند که گنبد مقبره بوده و به نام قبر مادر هلاکوخان معروف شده اما این فرضیه از سوی کارشناسان میراث فرهنگی رد شده است. دیواره­ های سرداب منقوش به کلماتی نظیر الله، والحمد با آجرهای فیروزه­ای رنگ طراحی شده.

پل سرچشمه روستای مردق

پل سرچشمه روستای مردق در تاریخ 17 اسفند ماه 1381 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت و قدمت آن به دوران صفویان برمی­گردد. این پل تنها پل و بلندترین مراغه است پایه­‌های پل سنگی و از سنگ­‌های معدن سنجان و آجرهایی قرمز ساخته شده است.

مسجد شیخ بابا مراغه

این مسجد به دلیل تغییراتی که در گذر زمان داشته کاملا تغییر کرده و دیگر جنبه تاریخی و هنری سابق را ندارد. آنچه از مسجد باقی مانده چند ستون است که یک ستون سنگی به موزه مراغه اهدا شد؛ بر روی این ستون متنی به خط ثلث نوشته شده که گویا نام شیخ‌­های صوفیه تعلق دارد. ستون­‌های دیگر که چوبی و منقوش به طرح­‌های اسلیمی هستند هنوز در محوطه مسجد خودنمایی می­ کنند همچنین سفره­خانه‌ای سنتی در سمت راست مسجد احداث شده است.

برج مدور مراغه

قدمت این برج مدور به دوران سلجوقیان برمی­گردد و در سال 563 هجری ساخته شده است. این برج حدود 10 متر از گنبد سرخ یکی از گنبد های مراغه فاصله دارد و شما به راحتی می ­توانید از هر دو بنا بازدید کنید. این برج مقبره شخصی است که هویتش معلوم نیست و تاکنون هیچ نظریه‌­ای راجع به این موضوع وجود نداشته است. این برج در گذشته کاربرد، دفاعی داشته و به همین دلیل به تزئین فضای بیرونی آن اهمیتی داده نشده است . وجه اشتراک این برج با گنبد سرخ کتیبه­‌ای که سردر آن نصب است که دقیقا شبیه هم هستند. اگر از این برج ده متر دیگر هم که دور شوید به گنبد کبود در گنبد های مراغه خواهید رسید.

گنبد غفاریه مراغه

گنبد غفاریه  یکی دیگر از گنبد های مراغه کنار رودخانه صوفی چای در شمال غربی شهر مراغه واقع شده است. این بنا در زمان ایلخانیان و به دستور سلطان ابوسعید بهادرخان  در دو طبقه احداث شد. گنبد غفاریه هم بنایی مربع شکل است که با آجر تزئین شده است، در فضای بیرونی گنبد یک طاق بزرگ و دو طاق باریک اما بلند مشاهده می­شود. طاق بزرگ با کاشی­‌های سیاه و سفید و فیروزه­ای تزئین شده است. در فضای داخلی گنبد ستون­‌های آجری که به شکل لوزی هستند دیده می­شود.

نوشته شده توسط سمیه صفایی

اشتراک در شبکه های اجتماعی