شفق های قطبی چگونه به وجود می آیند؟

دراین مقاله شما با یک پدیده فوق العاده زیبا و رویایی آشنا خواهید شد که به شفق های قطبی معروف هستند. این پدیده با اسامی دیگری مثل سپیده شمالی، نورهای شمالی، چراغ های قطبی هم شناخته می شوند و یکی از زیباترین پدیده های جوی و نجومی نزدیک به زمین هستند. شفق ها به پدیده‌ی جوی و ظهور نورهای رنگی خییره کننده و متحرک در آسمان شب گفته میشود که در شب و سپیده دم در مناطق قطبی قابل مشاهده هستند. در واقع نورهای زیبا و متحرکی که معمولا در عرض های جغرافیایی قطبی زمین مثل گرینلند، در دل آسمان شب قابل مشاهده هستند.این نورهای رقصان و رنگی بقدری زیبا و سحرآمیزاند که از تماشا کردن آن ها سیر نمی شوید و آرزو میکنید شب هیچوقت تموم نشود. رقص این نور های رنگی در آسمان منظره خیره کننده و چشم نوازی رو به وجود آورده و هر بیننده ای را به وجد می آورد.

تاریخچه شفق های قطبی

میلیون ها هزارسال پیش این نور های زیبا در نظر و گمان مردم سرچشمه و منشاءای از خرافات داشتند. در دوره هایی از تاریخ که خرافات پرستی رایج بود، در باور مردم قبل از اینکه دلیلی از علم این پدیده را بدانند، به نظر میرسید  نورهای شفق قطبی، خبر و نشانی از ویرانی های حاصل از جنگ و نزاع درآینده باشند. نقاشی هایی در غاری در فرانسه که تخمین زده می شود مربوط به حدود 30000 سال پیش باشد، تصاویر و تمثال هایی از این پدیده طبیعی رو نشان می دهد. بسیاری از فیلسوفان، نویسندگان و منجمان دوره باستان مثل ارسطو، دسکارت، گوته و هالی به این پدیده قطبی جوی زیبا و اسرار آمیز در آثار خود اشاره کرده اند. همچنین منجم بزرگ گالیله از اسم شفق قطبی تو رمان (الهه نور ها) برای توصیف این پدید اسرارآمیز استفاده کرده است. در کانادا  قبیله ای وجود دارد که این پدیده نوری زیبا را به ارواح رقصان تعبییر می کنند. گروه های خاصی از بومیان آمریکا هم معتقد بودند که شفق قطبی نمایانگر ارواح مردگان و هرچقدر این نورها درخشان تر باشند نشانه خوشحالی و در آرامش بودن ارواح است.
این پدیده فوق العاده زیبا و رویایی شبیه به پرتوهایی از نورهای رنگی و رقصان هستند و مثل پرده ای که با وزش باد به آرامی حرکت میکنند،در تاریکی شب دیده و از خود هنرنمایی میکنند. با وجود اینکه عکاسی از این پدیده جذاب واقعا کار دشواری است ولی بازهم ساله هزاران نفر را برای تماشا و عکاسی از این پدیده به قطب شمال میکشاند.

شاید در ابتدا این پدیده زیبا، جادویی و سحرآمیز بنظر برسد اما در حقیقت یک دلیل منطقی و علمی دارد و آن این است که مبدا و سرچشمه شفق قطبی از سطح خورشید شروع می شود زمانی که فعالیت های خورشیدی باعث خروج گاز های ابری می شود. توده ای از گاز ها را  تحت عنوان طوفان های خورشیدی ازخودش بیرون داده، طوفان های خورشیدی ذراتی از جنس الکترون و پروتون و یون های سنگین دارد که در پی انفجارات سطحی در خورشید از آن جدا شده و به سمت زمین  حرکت می کنند.این ذرات با میدان مغناطیسی زمین برخورد می کند و برخی از این ها به سمت میدان مغناطیسی قطب های شمال و جنوب کشیده و باعث ایجاد شفق می شود. ناگفته نماند که رسیدن یکی از این توده های خورشیدی به زمین حدودا ۲تا ۴ روز زمان میبرد. در ادامه مقاله اطلاعات کاملی اعم از چگونگی ایجاد این پدیده ماورایی، انواع رنگ و انواع اشکال این پدیده داده خواهد.همچنین بهترین مکان و مناطق تفریحی برای سفر و مشاهده این پدیده سحرآمیز معرفی خواهند شد.

نحوه تشکیل شدن شفق های قطبی

شفق های قطبی نتیجه ورود ذرات خورشیدی به میدان مغناطیسی زمین به ویژه در جو است که مثل نورهای رنگی در آسمان ظاهر می شوند به این صورت که شراره های غول پیکر خورشید و یا طوفان های خورشیدی با فاصله ۱۵۰ میلیون کیلومتری با انفجار، ذره های بارداری رو به زمین فرستاده و تقریبا 40 ساعت بعد این ذرات با اتم های موجود در جو زمین برخورد میکنن و منجر به انتشار شفق ها و نورهای قطبی درخشان و پرنور می شوند و در نتیجه ی این تشعشعات، نور و امواج شفق قطبی به وجود آمده و در دل آسمان شب پرتو افکنی میکنند.

رنگ ها و اشکال شفق های قطبی

شفق قطبی اشکال، رنگ ها و روشنایی های مختلفی رو به خود می گیرد و  حرکات متفاوتی رو ایجاد میکند که همه این ها به مواردی از قبیل ویژگی های اتم هایی که وارد جو می شود، همچنین شدت و حجم فعالیت های خورشیدی و کشش نیروی مغناطیسی زمین بستگی دارد رایج ترین رنگ شفق قطبی سبز است و به ترتیب  رنگ زرد، بنفش و قرمز کمیاب ترین رنگ ها هستند که به ندرت به چشم می آیند‌. همچنین از لحاظ شکل می توانند به شکل پرده ها ی  رقصان، نورهای موج دار، پرتوهای جریان دار نوری و یا به شکل هلال و قوس دار بین اشکال مختلف ظاهر بشوند. نورهای رنگی آبی، قرمز، زرد، سبز و نارنجی به تدریج جابجا می شوند و به آرامی مثل وزش بادی ملایم پرده ها تغییر شکل داده و منظره ای رویایی و سحر آمیز ایجاد می کنند.

راز رنگ های سحرآمیز شفق های قطبی

رنگ شفق قطبی بسته به ارتفاع و نوع ذرات متفاوت است. اگر یون های تشکیل دهنده شفق قطبی با اتم های اکسیژن در جو برخورد کنند، رنگ و نور قرمز ایجاد می کند که این  رنگ از شفق قطبی معمولا خیلی کم اتفاق می افتد. رایج ترین رنگ ها نورهای سبز و زرد رنگ هستن که اکثرا به وجود می آیند و از برخورد یون ها با اکسیژن در ارتفاعات پایین تر تشکیل می شوند. نور مایل به قرمز و مایل به آبی هم اغلب در حاشیه پایین شفق قطبی دیده و توسط یون هایی که به اتم های نیتروژن برخورد می کنن تولید می شوند. یون هایی هم که با هیدروژن و هلیوم ترکیب شده شفق های آبی و بنفش را ایجاد می کنند، اگرچه چشم ما به ندرت می تواند این قسمت از طیف الکترومغناطیسی را تشخیص بدهد.

زمان بازدید از شفق های قطبی

بهترین زمان برای تماشای شفق قطبی به صورت شفاف و واضح زمانی است که آسمان نیمه روشن و به حالت گرگ و میش در آمده باشد. در جزیره ایسلند این امکان وجود دارد که گردشگران می توانند به تماشای طولانی مدت جلوه های ویژه و زیبا و منحصر به فرد این عملیات بپردازند و لذت ببرند. شفق های قطبی همیشه وجود دارند، اما به دلیل میزان کمتری از آلودگی نوری و هوای پاک و شفاف، دیده نمی شوند زمستان معمولاً بهترین زمان برای دیدن آنها است. سپتامبر، اکتبر، مارس و آوریل بهترین ماه ها برای مشاهده شفق قطبی هستند. ان جذابیت منحصر به فرد فقط در شب قابل مشاهده هستند و معمولاً فقط در قسمت های پایینی مناطق قطبی ظاهر می  شود.

در کدام مناطق قابل مشاهده هستن؟

در قسمت های شمالی و جنوبی قطب قابل دیدن هستند.مناطق شمالی اروپا نیز مطلوب ترین و ایده آل ترین زاویه دید برای تماشای این پدیده زیبا را دارد. در حقیقت منطقه ای در نیم کره شمالی وجود داره که شفق قطبی میانی یا کمربند شمالی شفق قطبی نامیده میشه که در درجه ۶۵ تا ۷۲ شمالی واقع شده که مدواما در حال حرکت در سراسر ایسلند هستند. جایی که به داشتن شفق شفاف و حجیم و پرنور شناخته شده است. در واقع مکان هایی با عرض جغرافیایی بالاتر از 55 درجه، برای تماشای شفق قطبی مناسب تر هستند و واضح تر دیده می شوند. آسمان معمولا تا دو روز پس از بالاترین میزان فعالیت لکه ها و طوفان های خورشیدی، روشن تر و فعال تر است. چندین آژانس مانند ناسا و اداره ملی اقیانوسی و جوی فعالیت خورشیدی را کنترل کرده و زمان شروع فعالیت و رقص این رویداد را اعلام می کنند.

نکاتی برای سهولت در سفر و تماشای شفق قطبی

به یاد داشته باشید که دیدار از این آسمان زیبا نیاز به زمان بندی و تعیین مکان و موقعیت و شرایط آب و هوایی مناسب داره و همچنین به اندازه کافی شکیبایی و خوش شانسی، اگه واقعا مشتاق هستید و می خواهید این پدیده سحرآمیز و زیبا را تجربه کنید حتما نکات زیر را هنگام سفر مدنظر داشته باشید تا سفری تماشایی و دلچسب را تجربه کنید.

1- پیش بینی وضعیت آب و هوا قبل سفر

مکان یابی مناسب هیچ اهمیتی نخواهد داشت اگر شما اطلاعات صحیحی درمورد زمان نداشته باشید. فعالیت های خورشیدی و آسمان صاف و روشن و بدون ابر با هم، زمان مناسبی برای شروع این پدیده زیبا است.

2- خارج شدن از شهر

برای مشاهده واضح شفق قطبی شما باید از شهر دور و به جایی خارج از شهر بروید. ناگفته نماند که شما به شب هایی تاریک و به دور از آلودگی نوری احتیاج دارید. هر چقدر در تاریکی کامل شب به تماشا بروید امکان مشاهده واضح و کامل این پدیده بیشتر خواهد بود مدنظر داشته باشید نبود آلودگی نوری و نور مصنوعی بسیار مهم است. اقامت در حومه شهر یا گشت و گذار در دشت و بیابان اطراف شهر بهترین مناطقی است که دید شما را به آسمان واضح تر میکند.

3_ پاسی از شب را منتظر باشید

معمولا زمان اوج این پدیده 11 شب است، حتی تا ساعت 2 نیمه شب بعضی از هتل ها در حومه شهر خدمات ویژه ای رو برای این‌کار ارائه میدهند. ممکن است که مجبور باشید چند ساعت صبر کنید.اما نگران نباشین در بسیاری از مکان ها تورهای راهنما و همچنین سوئیت ها و هتل ها با غذا و یه سری خدمات شما رو تا موقع مشاهده و شروع این پدیده سرگرم میکنن.

4- وسایل مورد نیاز را به همراه داشته باشید

با توجه به هوای سرد مناطق قطبی لایه های حرارتی و پوشش های عایق دار از قبیل کت و پالتو و لباس های گرم ظروری هستند، چون امکان دارده برای مشاهده این پدیده زمانی طولانی آن جا بمانید. برخلاف تصور عمومی برودت و سردی هوا تاثیری در نمایش شفق های قطبی ندارد. شما می توانید در طول چندین شب هنگام تلاش برای دیدن شفق، محل اقامت خودتان را تعیین کنید و یا سوئیت ها و کلبه هایی را رزرو کنید.

بهترین مکان برای بازدید از شفق های قطبی

این شفق ها در جهان در انتها یا دورترین عرض های جغرافیایی زمین بصورت پراکنده وجود دارند. ایسلند، کانادا، نروژ، ایالات متحده آمریکا، آلاسکا، فنلاند، سوئد، روسیه، گرینلند بهترین مکان ها برای دیدن چراغ های شمالی یا همون شفق های قطبی را می توان در مناطق متعددی واقع در نزدیکی قطب شمال مشاهده کرد. اگر می خواهیددر مکانی خلوت این پدیده ا مشاهده کنید، آلاسکا یا لاپلند بهترین گزینه ها برای شما هستند  اما اگر مکان های شلوغ را دوست دارید متوانید به ایسلند سفر کنید، زیرا این کشور با فراهم کردن امکانات تفریحی برای عموم افراد، فرصت های کافی برای اکتشاف این منطقه و تماشای این پدیده زیبا، برای گردشگران ایجاد کرده که مسافران می توانند انتظار دیدن منظره بسیار عظیم و زیبایی از نور های قطبی و همچنین فرصت های زیادی را برای پیاده روی و استراحت و کلی امکانات و تفریحی دیگه تو این منطقه داشته باشند!

شفق های قطبی ایسلند و کانادا

ایسلند: سرزمین آتش و یخ مناسب برای مسافرانی هست که می خواهند به جز تماشای شفق های قطبی تجربه های لذت بخش دیگه ای مثل پیاده روی در یخچال های طبیعی و غارهای یخی، یا استراحت در یک تالاب رویایی را تجربه کنند.

کانادا: مساحت و بزرگی کانادا نشانگر این هست که مکانهای زیادی برای مشاهده نورهای قطبی وجود دارند. اونتاریوی تورنس برن" Torrance Barrens "در نزدیکی موسکوکا"Muskoka" (مکانی در تورنتوی کانادا) با چشم اندازهای خارق العاده، شکار لحظه ها و تماشای آسمان تاریک و پر از نورهای خیره کننده شقق قطبی شناخته شده است. همچین در مناطق شمالی کنار یوکان، آسمان های تاریک به ظاهر بی پایان به طور مداوم نمایش های شگفت انگیز از نورهای شمالی را ارائه می دهند.

شفق های قطبی لاپلند و آلاسکا

لاپلند: به عنوان یکی از بهترین مکان های جهان برای دیدن شفق ها شناخته می شود، شفق های قطبی در "رووانیمی" "زادگاه رسمی بابانوئل" نیز به دلیل نمایش خیره کننده نورهای قطبی مشهور است؛ اگر قصد ماندن دراین شهر را دارید سوئیت های یا "کلبه های شیشه ای ایگو" در لاپلند وجود دارد که می توانید از آن ها استفاده کنید، این مکان یکی از پر طرفدار ترین گزینه های اقامت در بین گردشگران است. بیشتر شیشه های ایگلو دارای حمام اختصاصی، تجهیزات تهیه چای و قهوه هستند همچنین برای لذت بردن از وعده های غذایی خود تنها با یک پیاده روی کوتاه از ساختمان اصلی هتل فاصله خواهید داشت.

آلاسکا: مکانی خارق العاده برای همه نوع ماجراجویی و همچنین تماشای شفق های قطبی است. برای یک تجربه کاملاً  لذت بخش  از قطب شمال، از Fairbanks فیربانکس آلاسکا که اغلب به عنوان یکی از بهترین مکان های جهان برای دیدن شفق های شمالی هستند.

نوشته شده توسط leyla ghasemy

اشتراک در شبکه های اجتماعی