معابد بعلبک از بهترین جاذبه های رم باستان در لبنان

بعلبک که به عنوان هلیوپلیس نیز شناخته می شود و شهری در شمال شرق کشور لبنان است در گذشته یکی از شهرهای روم باستان بود. این نام از خدای کنعانی Baal که اسمش به معنای خداوندگار بود، گرفته شده است. اینجا امروزه یک دره کوهستانی در مرتفع ترین بخش دره بکاآ (Beqaa) است که دو رود بزرگ در آنجا جریان دارد؛ در زمان های قدیم نیز به دلیل وجود آب سالم، بعلبک ایستگاه کاروان هایی بود که از آنجا گذر می کردند.

گرچه در دوران رومیان این شهر به اوج شهرت خود رسید، اما اهمیت سیاسی و مذهبی خود را سال ها پیش از ورود رومیان کسب کرده و یک مرکز بزرگ دینی بود. نام "بابل" از خاندان کنعانی بال است که نام آن به معنای "خداوند" است. سازه های باستانی رومی شگفت انگیزی از جمله معبد ژوپیتر و معبد ونوس در اینجا وجود دارد.  بسیاری از بازدیدکنندگان و تورهای گردشگری بعلبک و حتی تورهای بیروت، یک روز خود را به بازدید از این سایت های باستانی و معابد بعلبک اختصاص می دهند.

1- معبد ژوپیتر در بلعبک لبنان

معبد ژوپیتر لبنان کجاست؟ یکی از بزرگ ترین و معروف ترین معابد رومی شناخته شده است. این معبد در قرن یک میلادی با ارتفاع 90 متر، در یک زیر بنای بسیار وسیع ساخته شد، عظمت این عبادتگاه تا حدی است که کتیبه ای که در سر در آن وجود دارد گویای این است که ساخت آن 60 سال به طول انجامید، طوریکه که حیاط یا دربار بزرگ آن در اوایل قرن دوم میلادی به آن اضافه شد. بجز تورهای بعلبک، تورهای تخصصی از بیروت نیز برای این مقصد گردشگری بعلبک برنامه هایی دارند.

اگرچه معبد ژوپیتر تا حد زیادی تخریب شده است، با این حال به اندازه ای با عظمت و منحصر به فرد است که توجه هر بیننده ای را به خود جلب کند. ژوپیتر نه تنها در اندازه و ساختار بزرگ خود منحصر به فرد است، بلکه تأثیرات معماری شرقی در این سازه رومی نیز جالب توجه می باشد و بخش زیادی از سرمایه ای که جهت ساخت آن بکار رفته توسط غیر رومی ها بوده است.

ساختار معبد ژوپیتر بعلبک

ورودی این معبد یک راه پله است که به درب ورودی اصلی ختم می شود تا شما را به داخل سازه برساند. زمانی که به محوطه راه پیدا کنید، با یک حیاط شش ضلعی مواجه خواهید شد. بجز این حیاط، یک حیاط مرکزی وجود دارد که بسیار بزرگ است و دارای دو محراب بلند بود و ستون های گرانیتی خاکستری و صورتی در آن وجود داشت.

علاوه بر پله هایی که شما را به درب ورودی معبد می رساند، پله های دیگری وجود دارد که شما را به بخش دیگر ساختمان سوق می دهد؛ در این بخش مجسمه های خدایان قرار داده می شد. همچنین 10 ستون در امتداد جبهه ایوان دیده می شود و در ضلع دیگر ایوان 19 ستون دیگر قابل مشاهده است. ستون‌های معبد ژوپیتر بعلبک بزرگترین ستون‌هایی است که در معابد قرون وسطایی دیده و شناخته شده است؛ ارتفاع این ستون ها 22.9 متر و قطر آن ها 2.2 متر می باشد. تعدادی از آن ها در زمان سلطان سلیمان از بین رفت و تا پیش از زلزله سال 1759 نیز 9 ستون پا برجا بود و امروزه تنها 6 عدد از آن ها باقی مانده است.

به طور کلی عبادتگاه ژوپیتر حدّأقل توسط 54 ستون احاطه شده بود. با توجه به اینکه این منطقه برفگیر بود و برف‌های زمستان در آنجا انباشته و در بهار ذوب می شد بنابراین تعجب‌آور نیست که راه آب هایی را در اینجا ببینید. این راه آب‌ها به شکل سر شیر ساخته شده بودند و در روزهای اول بهار، بر اثر ذوب برف، آب از ارتفاع 25 متری سقوط می کرد و چشم انداز زیبایی را پدید می آورد.

معبد باخوس بعلبک لبنان

در اواخر قرن دوم میلادی معبد دیگری در این سرزمین تحت نظر آنتونیوس پیوس (Antoninus Pius) ساخته شد که معبد باخوس (Temple of Bacchus) نام داشت و مکتب باخوس در امپراطوری روم محبوب و پرطرفدار شد. ساخت و ساز مجموعه این معبد بزرگ تا تغییر آیین کنستاتین به مسیحیت در اوایل قرن چهارم، ادامه داشت تا اینکه به دلیل تغییر کیش و مذهب، نا تمام رها شد. از میان معابد باستانی بعلبک، معبد باخوس بهتر از بقیه محفوظ مانده است.

معبد ونوس در بعلبک لبنان

معبد ونوس بعلبک در مقایسه با دو معبد چهارگوش و بزرگ ژوپیتر و باخوس پرستشگاهی کوچک و گرد و در واقع یک حرم دایره‌ای با ورودی مربع شکل است. Forecourt یکی از بخش های این عبادتگاه و یک منطقه شش ضلعی بود که از 30 ستون گرانیتی تشکیل و در اوایل قرن سوم میلادی بین Propylaea و Great Court ساخته شد. در اوایل قرن پنجم نیز یک طاق به آن اضافه شده و به عنوان  کلیسا مورد استفاده قرار گرفت. معبد ونوس شش ستون داشت که احتمالاً یکی از ستون ها گنبد معبد را نگه می داشته است. حدود 200 متر از محراب بخش جنوب شرقی حیاط بزرگ معبد ژوپیر بعلبک، به واسطه جاده‌ای از آن جدا شده است.

معبد ونوس که در قرن سوم میلادی ساخته شده است را می توانید روبه روی معبد ژوپیتر ببینید که در طرح بسیار ابتکاری به شکل نعل اسب ساخته شده بود. نمای بیرونی این زیارتگاه با 5 طاقچه زینت داده شده بود. طی دوران مسیحیت به کلیسا تبدیل شد و وقف "سنت باربارا" (St Barbara) شد و هنوز هم به سنت باربارا اختصاص دارد. بر اساس یک افسانه مسیحی، سنت باربارا دختر شخص بزرگی به نام Heliopolitan بود که خدایان قدیم را ستایش می کرد. طی یک اتفاق، او دختر خود یعنی باربارا را کشت و پس از کشتن دخترش بلافاصله توسط رعد و برق به صلیب کشیده شد. تا به امروز که از کلیسا استفاده می شود، اگر مردم بخواهند در برابر رعد و برق محافظت شوند به آنجا می روند. به دلیل اینکه این بنای یادبود همچنان در حال استفاده است، می توان گفت نسبتاً خوب حفظ شده است.

جشنواره ها

فستیوال بین المللی بعلبک که شامل برگزاری موسیقی و نمایش های دراماتیک است هر ساله در رمان رونیس بعلبک و در بین ماه های جولای و آگوست برگزار می شود. اگر در این ماه‌ها به قصد بازدید از مناطق دیدنی لبنان به آنجا سفر کردید این جشنواره را از دست ندهید. حتی می توانید در سفر به بیروت نیز از این جشنواره استفاده کنید، زیرا تورهایی وجود دارد که از بیروت برنامه هایی برای بازدید از سایت باستان شناسی و معابد بعلبک دارند.

اگر به چنین سایت های باستانی علاقه مند هستید و اگر اهل گردشگری هستید، در صورت امکان می توانید از بنای آپولو و ملیتوس در دیدیم ترکیه بازدید نمایید.